CHUỐI HỘT

Tên khác

Tên dân gian: Chuối hột, Chuối chát

Tên khoa học:  Musa balbisiana Colla (M. brachycarpa Back)

Họ khoa học: Thuộc họ Chuối - Musaceae.

Cây chuối hột

(Mô tả, hình ảnh cây chuối hột, phân bố, thu hái, thành phần hóa học, tác dụng dược lý...)

Mô tả:

Cây chuối hột là một cây thuốc quý, thân giả cao 2-4m, to màu xanh. Lá to, có phiến dài, xanh hơi mốc mốc, be, xanh. Buồng hoa nằm ngang; mo đỏ sẫm, không quấn lên.

Quả có cạnh, thịt quả nạc chứa nhiều hạt to 4-5mm.

Bộ phận dùng:

Quả, củ, thân - Fructus, Rhizoma et Caulis Musae Balbisianeae.

Nơi sống và thu hái:

Cây của miền Ðông Dương và Malaixia, thường mọc hoang nơi đất thấp và cũng được trồng lấy lá gói bánh và lấy quả. Có thể thu hái các bộ phận của cây quanh năm.

Ở Việt Nam cây mọc hoang và được trồng ở nhiều địa phương.

Thành phần hóa học

Năm 1987, J.Horry và M.Ray (Pháp) đã nghiên cứu và xác định trong lá bắc của cây có anthocianin. Trong đó, delphinidin và cyanidin là các anthocianidin chính.

Năm 1995, Kong. L & cộng sự (Trung Quốc) đã nghiên cứu phân lập enzym polyphenol oxydase trong vỏ quả chuối.

Năm 1998, T.Kamo & cộng sự (Nhật Bản) xác định được phytoalexin; 1,2,3,4-tetrahydro-6,7-dihydroxy-1-(4′-hydroxycinnamyliden)naphthalen-2-on; 2-(4′-methoxyphenyl)-1,8-naphthalic anhydrid; 2-phenyl-1,8-naphthalic anhydrid trong quả.

Năm 1991 M.Ali (Ấn Độ) công bố ba Neo-clerodan Diterpenoid phân lập được từ hạt Musa balbisiana là: musabalbisian A, B, C. Cấu trúc của các thành phần này cũng đã được xác định bằng phương pháp phân tích quang phổ và phương pháp hóa học.

Ở Bộ môn Dược liệu-khoa Dược, Đại học Y Dược, TP Hồ Chí Minh, Nguyễn Thị Mỹ Hạnh và Bùi Mỹ Linh đã nghiên cứu xác định thành phần hóa học của hạt chuối hột. Kết quả cho thấy, trong hạt chuối hột có các chất: saponin, coumarin, tanin, flavonoid anthocianosid và hợp chất uronic, tinh dầu, phytosterol…

Tác dụng dược lý

Trong chuối hột có 2 hợp chất quan trọng về mặt sinh lý là serotinin và nore-pinephrin, cùng với dopamin và một catecholamin chưa xác định. Do có các hoạt chất này mà Chuối có những ứng dụng quan trọng trong y học (chữa đau tạng phủ, táo bón, loét ống tiêu hoá...)

Vị thuốc chuối hột (Công dụng, liều dùng, quy kinh, tính vị...)

Tính vị:

Ngọt, chát, bình

Quy kinh:

Tỳ, Phế, Can.

Tác dụng:

Chuối hột giải mọi thứ độc, lương huyết, thoái nhiệt,

Giải phiền khát, lợi tiểu, tiêu cơm, làm hết đau bụng và sát trùng.

Công dụng, chỉ định và phối hợp:

Người ta thường trồng Chuối hột lấy lá gói bánh tét tốt hơn lá các loài chuối khác.

Quả xanh dùng ăn chấm nước mắm, mắm tôm.

Bắp chuối dùng ăn gỏi.

Quả Chuối hột chín dùng ăn cũng như Chuối trị bệnh đường ruột.

Quả Chuối xanh cũng được sử dụng trị sỏi đường tiết niệu.

Củ Chuối hột thối dùng đắp trị bỏng lửa.

Thân cây dùng chữa tâm nhiệt phát cuồng, nói sảng; nước cây Chuối hột dùng trị đái đường.

Liều dùng:

Không cố định

Ứng dụng lâm sàng của vị thuốc chuối hột

Chữa bệnh sỏi thận

Thái mỏng 7-8 quả Chuối hột, đem sao vàng, hạ thổ vài ngày rồi đem sắc, uống 3-4 bát mỗi ngày vào lúc no. Có thể cho vào ấm hãm nước sôi như pha trà, ngày uống 3-4 lần. Mỗi lần sắc hoặc hãm như vậy chỉ cần một vốc tay lát chuối đã sao. Uống 1-2 ngày đã thấy đi tiểu ra sỏi. Những người bị đau dạ dày không nên uống nước sắc quá đặc, mà cần pha loãng để uống làm nhiều lần trong ngày.

Chữa ung xỉ, xỉ máu, xỉ mủ;

Dùng vỏ quả Chuối hột, Da trăn, Cam thảo nam, ba vị đốt thanh than tồn tính, với ít hòn phèn xanh phi, tán ra bột, hoà với dầu Dừa. Súc miệng sạch, thoa thuốc vào chân răng, ngày bôi nhiều lần.

Chữa tâm nhiệt phát cuồng:

Dùng thân cây Chuối hột, nhét giun đất (Ðịa long) vào trong, nướng kỹ, vắt lấy nước cho uống.

Ðái đường:

Tìm cây Chuối hột nào dạng nhú mọc bắp chuối độ 2 tác, đem chặt ngang gốc để chừng 2 tấc, lấy dao khoét một lỗ bằng cái tô, để một đêm, sáng ngày ra lấy chén mà múc nước uống, chỉ sau một tuần là giảm bệnh.

Trị sỏi thận, sỏi bàng quang: Hạt chuối hột rang giòn, giã nát, sắc uống. Uống liên tục trong nhiều ngày, sỏi rã hết thành những viên nhỏ. Kết quả rất tốt. Muốn kiểm tra hiệu quả, sau khi uống thuốc, đi tiểu trong bô, sẽ thấy cặn sỏi dưới đáy bô.

Tham khảo

Chuối dùng tốt cho trẻ thơ, trẻ em đang độ lớn, cho người dưỡng sức, cho người già, cũng như cho những người lao động trí óc và chân tay. Nó giúp ích cho hệ xương, cho sự sinh trưởng, cho sự cân bằng thần kinh. Cũng dùng tốt cho những người bị bệnh khớp. Người suy nhược nên dùng ăn hàng ngày. Nhưng do vì nó giàu hydrat carbon nên không phù hợp với người bị bệnh đái đường. Chuối còn dùng để chữa bệnh ỉa chảy và kiết lỵ. Người ta nhận thấy chuối dùng có kết quả trong việc chống các rối loạn ruột và dạ dày, đặc biệt là chống các bệnh ỉa chảy cấp tính và mạn tính, bệnh viêm ruột. Ở Ấn Độ, người ta dùng bột chuối xanh để điều trị những bệnh nhân bị loét dạ dày có kết quả rõ rệt... Vì vậy một khẩu phần ăn có chuối xanh chắc chắn giúp tránh được bệnh loét dạ dày. Quả chuối xanh còn non dùng chữa hắc lào mới phát; trước tiên ta rửa sạch chỗ lở ngứa bằng nước nóng, gãi cho trượt da ra, lau khô, rồi lấy một quả chuối vừa bẻ trên buồng ra, cắt dần từng lát, cho nhựa chuối tiết ra mà chấm, bôi, xát vào chỗ ngứa. Làm 4-5 lần sẽ khỏi.

Nhân dân ta còn dùng cả củ Chuối (thân, rễ) giã lấy nước cốt, hoặc dùng lóng nứa tép đâm sâu vào thân cây hứng lấy nước trong uống trị sưng tấy, làm thuốc giải nhiệt chữa nóng quá phát cuồng. Hoặc dùng cây non cắt ngang, lấy phần non ở giữa (của thân giả) giã nhỏ đắp để cầm máu vết thương. Lá non dùng băng bó để làm dịu vết bỏng, vết cháy. Ở Ấn Độ, thân giả và củ Chuối dùng chữa rối loạn về máu và trị bệnh hoa liễu. Còn nhựa cây được dùng trị bệnh đau về thần kinh như icteria và động kinh, trị lỵ và ỉa chảy và làm nước giải khát khi bị thổ tả.

Cách ngâm rượu chuối hột chữa bệnh

Bài thuốc chuối hột được dân gian lưu truyền và sử dụng song không phải ai cũng biết ngâm đúng cách. Theo dược sĩ Võ Hùng Mạnh, Trưởng khoa Dược Bệnh viện Y học cổ truyền Bình Định, ngâm rượu chuối đúng cách phải theo các bước sau:

- Chọn loại rượu gạo để ngâm có nồng độ 42-47 độ là thơm ngon nhất. Nồng độ rượu không cần phải quá cao nhưng không được thấp dưới 40 độ. Chuối ngâm rượu phải là chuối mới chín tới, được rửa sạch sẽ, bóc vỏ, xắt lát và phơi khô. Chuối cắt lát mỏng gần một cm, không nên thái mỏng quá vì khi sao phơi ở nhiệt độ cao dễ khiến cho lát chuối sinh ra nhiều vụn.

- Phơi chuối khoảng 5-7 nắng, khi thấy dấu hiệu vết rạn nứt to của lát chuối là được. Dùng nước sôi rửa sạch lát chuối đã được phơi nắng với mục đích tẩy những bụi bẩn trong quá trình phơi, sau đó để ở nơi thoáng mát cho ráo nước. Để nguội lát chuối hột rồi cho vào chum đựng rượu hoặc bình thủy tinh với tỷ lệ 1:4 so với bình rượu, tức là một phần chuối và 4 phần rượu.

- Đổ rượu vào chum sành đã có chuối hột ở bên trong, bịt kín và đặt trong nhà ở nơi có nhiệt độ ổn định 20-25 độ, khoảng 90-120 ngày là có thể dùng được.

Chuối hột đã được phơi khô.

Rượu chuối hột sau khi ngâm cũng lưu ý khi sử dụng. Rượu chuối hột được xem là thuốc trị bệnh nên không thể uống nhiều cùng một lúc. Tốt nhất là uống một chén nhỏ trước mỗi bữa ăn cơm. Loại rượu này làm thuốc nên thường phát huy công dụng khá muộn 3-6 tháng, tác dụng phụ của nó cũng khá muộn.

https://quangcaovang.com.vn